Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια κατάσταση του γυναικείου οργανισμού που επηρεάζει τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, την γονιμότητα, την ορμονική ισορροπία, και την εξωτερική εμφάνισή της γυναίκας.
Οι ωοθήκες χαρακτηρίζονται πολυκυστικές όταν υπερηχογραφικά εμφανίζονται να περιέχουν πολλές μικρές κύστεις, που δεν είναι τίποτα άλλο από συσσωρευμένα παλιά ωοθυλάκια. Η πολυκυστική εμφάνιση των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα είναι συχνό εύρημα που αφορά στο 20% των γυναικών, χωρίς να σημαίνει ότι υπάρχει και παθολογία. Μόνο 6-7% των γυναικών με υπερηχογραφικά πολυκυστικές ωοθήκες εμφανίζουν σχετική συμπτωματολογία και λέμε ότι έχουν το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Η συμπτωματολογία, καθώς και η βαρύτητα των εκδηλώσεων, διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα και περιλαμβάνει
● Αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια, δηλαδή καθυστέρηση στην περίοδο ή καθόλου περίοδο
● Υπογονιμότητα, δηλαδή δυσκολία να μείνει έγκυος
● Αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα
● Γυναικεία αλωπεκία, δηλαδή αραίωση των μαλλιών
● Αυξημένο σωματικό βάρος με ανδρική κατανομή λίπους
● Λιπαρότητα δέρματος και ακμή
● Διαταραχές της ψυχολογίας.
Για να διαγνωσθεί σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών πρέπει να συνυπάρχουν δύο από τα παρακάτω τρία κριτήρια:
1. Αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια
2. Υπερανδρογοναιμία τεκμηριωμένη από εργαστηριακές μετρήσεις ή από συμπτώματα όπως υπερτρίχωση, ακμή κλπ.
3. Υπερηχογραφική εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών.
Αν και η ακριβής αιτιολογία του συνδρόμου αποτελεί ακόμα αντικείμενο έρευνας, γνωρίζουμε ότι υπάρχει μια κληρονομική διαταραχή της παραγωγής και του μεταβολισμού των ορμονών. Οι διαταραχές στην περιοδική παραγωγή ωαρίων και γυναικείων ορμονών από τις ωοθήκες οδηγεί σε διαταραχές του κύκλου και μειωμένη γονιμότητα. Η αυξημένη παραγωγή και κυκλοφορία ανδρογόνων προκαλεί ακμή και υπερτρίχωση. Η μειωμένη ανταπόκριση του οργανισμού στην ινσουλίνη αυξάνει το ζάχαρο του αίματος και οδηγεί σε παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη.
Σε βάθος χρόνου, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών καθιστά πιθανότερη την εμφάνιση προβλημάτων όπως σακχαρώδης διαβήτης και παχυσαρκία, αρτηριακή υπέρταση και καρδιαγγειακά προβλήματα, καλοήθη και κακοήθη υπερπλασία του ενδομητρίου, διαταραχές της ψυχολογίας και κόπωση.
Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις στοχεύουν όχι στην εξάλειψη του συνδρόμου αλλά στην αποκατάσταση της μεταβολικής και ορμονικής ισορροπίας και τον έλεγχο των συμπτωμάτων. Πολύ συχνά ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η υγιεινή διατροφή και η άσκηση είναι αρκετά. Για τον έλεγχο της ακμής και της υπερτρίχωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ορμονικές, δερματολογικές και κοσμητικές θεραπείες. Για την υπογονιμότητα μπορεί να γίνει φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών για παραγωγή ωαρίων, στοχεύοντας σε φυσική ή υποβοηθούμενη γονιμοποίηση. Για την σταθεροποίηση του κύκλου συνήθως χρησιμοποιούνται αντισυλληπτικά ή άλλα ορμονικά σκευάσματα. Επίσης για τον έλεγχο του μεταβολισμού συχνά χρησιμοποιούνται αντιδιαβητικά φάρμακα.
